Sâu xanh da láng hại hành và biện pháp phòng trừ hiệu quả

Sâu xanh da láng hại hành là loài gây hại phổ biến trên các cây họ hành. Do tập tính sống trong ống hành nên việc phòng trị loài sâu này rất khó khăn. Bài viết sau đây Việt Thắng Hà Nội xin chia sẻ đến bà con một số thông tin về đặc điểm gây hại cũng như biện pháp phòng trừ sâu xanh da láng hiệu quả và tiết kiệm.

Tìm hiểu về sâu xanh da láng hại hành

1. Sâu xanh da láng là gì

Sâu xanh da láng còn có tên gọi khác là sâu keo da láng, có tên khoa học Spodoptera exigua, họ Ngài đêm (Noctuidae), bộ Cánh vảy (Lepidoptera). Đây là một loài sâu đa thực, ngoài cây hành, kiệu chúng còn gây hại rất nhiều loại cây trồng khác thuộc họ đậu, họ bầu bí, họ thập tự, họ cà,…

Tại Việt Nam, sâu keo da láng được ghi nhận là loài gây hại trên 25 loại cây trồng khác nhau, trong đó có 4 loài thuộc họ hành tỏi. Có tới 78% nông dân được hỏi cho rằng sâu xanh da láng gây hại rất nặng trên các loại hành ở Tiền Giang.

Do tập tính sâu sống trong ống hành và vào lúc tối mới bò ra ngoài gây hại, sâu mau kháng thuốc nên việc phòng trị loài sâu này rất khó khăn. Nông dân phun xịt thuốc nhiều hơn và tăng liều lượng tùy tiện dẫn đến sâu dễ bộc phát thành dịch gây thiệt hại rất nghiêm trọng.

2. Vòng đời của sâu xanh da láng hại hành tỏi

Sâu xanh da láng ở hành có vòng đời từ 22 – 25 ngày gồm bốn giai đoạn sống: trứng, sâu non, nhộng và thành trùng.

2.1. Giai đoạn trứng

– Trứng được đẻ thành từng cụm từ 50 – 150 trứng mỗi khối, mỗi con cái đẻ từ 300 – 600 trứng.

– Trứng thường nằm ở mặt dưới của lá, và thường ở gần hoa và đầu cành. Các quả trứng riêng lẻ có hình tròn khi nhìn từ trên xuống, nhưng khi nhìn từ phía bên, quả trứng hơi có đỉnh, thuôn nhỏ lại.

– Trứng có màu từ xanh lục đến trắng và được bao phủ bởi một lớp vảy màu trắng làm cho khối trứng có vẻ ngoài mờ hoặc bông.

– Trứng nở trong 2-3 ngày khi thời tiết ấm áp.

2.2. Giai đoạn ấu trùng

– Ấu trùng sâu xanh da láng hại hành có 5 tuổi, thời gian sinh trưởng khoảng 14-15 ngày.

– Ấu trùng có màu xanh lục nhạt hoặc màu vàng lúc mới nở và tuổi 2, nhưng có các sọc nhạt ở tuổi 3, ấu trùng tuổi 4 có mặt lưng sẫm màu hơn và có sọc bên tối.

– Tuổi 5 có hình dạng thay đổi nhiều, có xu hướng có màu xanh lá cây ở mặt lưng với màu hồng hoặc vàng ở phần bụng và một sọc trắng ở bên, có nhiều đốm đen hoặc vết gạch ngang thường xuất hiện ở mặt lưng và hai bên, cơ thể không có lông và gai.

2.3. Giai đoạn nhộng

Sau khi kết thúc giai đoạn ấu trùng sẽ hóa nhộng ở trong đất. Nhộng có màu nâu nhạt và chiều dài khoảng 15 – 20 mm. Thời gian của giai đoạn nhộng là 6-7 ngày khi thời tiết ấm áp.

2.4. Giai đoạn thành trùng

– Bướm có kích thước vừa phải, sải cánh từ 25 – 30 mm. Các cánh trước có màu xám và nâu lốm đốm, bình thường có dạng dải không đều và đốm hình hạt đậu màu sáng. Các cánh sau có màu xám hoặc trắng đồng đều hơn và được trang trí bằng một đường đậm ở rìa.

– Giao phối diễn ra ngay sau khi bướm vũ hóa và đẻ trứng bắt đầu trong vòng 2-3 ngày. Thời gian đẻ trứng kéo dài trong khoảng thời gian từ 3-7 ngày và bướm thường chết trong vòng từ 9 – 10 ngày sau khi vũ hóa.

3. Đặc điểm gây hại của sâu xanh da láng trên hành

Sâu gây hại mạnh vào ban đêm, ban ngày khi nắng nóng thường chui xuống đất. Sâu gây hại bằng cách cạp nhu mô lá từ bên trong, làm lá mất chất diệp lục, giảm khả năng quang hợp tạo chất dinh dưỡng làm bụi hành còi cọc, lá bị cạp thủng lỗ chỗ, gãy gập, đứt ngọn. Sâu thải phân bên trong ống hành. Trường hợp mật số cao sâu ăn rụi hết lá, không còn lá để bó khi thu hoạch, sâu còn gây hại cả củ làm mất giá trị thương phẩm

Sâu xanh da láng hại hành xuất hiện quanh năm với mật độ từ cao đến rất cao, gây hại nặng cho cây hành hoa và có thể làm giảm trên 30% năng suất hành hoa tại vùng chuyên canh như ở Hải Dương, Hưng Yên.

Biện pháp phòng trừ sâu xanh da láng gây hại trên hành

1. Biện pháp canh tác

– Thăm đồng thường xuyên, phát hiện sớm ổ trứng và ngắt bỏ. Bắt sâu non bằng tay khi sâu còn nhỏ sống tập trung.

– Luân canh với lúa nước để diệt nhộng sâu trong đất.

– Cày ải diệt sâu, nhộng. Trồng mật độ thích hợp, tránh quá dày hoặc quá thưa.

– Vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch, dọn sạch tàn dư thực vật.

– Bón phân cân đối, tránh thừa phân đạm cây quá xanh tốt dễ bị sâu tấn công.

2. Biện pháp sinh học

– Bảo vệ các loài thiên địch của sâu hại như: nhện, ong ký sinh bằng cách hạn chế sử dụng thuốc hoá học hoặc chỉ dùng khi mật độ sâu quá cao.

– Sử dụng các chế phẩm nấm xanh Metarhizium anisopliae, nấm trắng Beauveria bassiana, Bacillus thuringiensis var.kurstaki (Map-Biti WP 50000 IU/mg, Xentari 35WG,..) phun để tạo sự đối kháng tiêu diệt sâu… Các loại chế phẩm này nên phun thuốc vào các buổi chiều mát, không được phối trộn chung với thuốc hóa học.

3. Biện pháp hóa học

Khi mật độ sâu xuất hiện nhiều, gây hại rộng thì phải sử dụng thuốc hoá học đặc trị có hoạt chất như hoạt chất Abamectin (Reasgant 3.6EC) hoặc hoạt chất Permethrin (Crymerin 50EC).