Ruồi đục lá hại dưa chuột và các biện pháp phòng trừ

Ruồi đục lá hay còn gọi là dòi đục lá, là sinh vật gây hại trên nhiều loại cây trồng và thường gặp trên dưa chuột (dưa leo). Ruồi đục lá tấn công làm dưa chuột bị rụng lá, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp, từ đó làm giảm năng suất và chất lượng nông sản.

Bài viết sau đây, Việt Thắng Hà Nội chia sẻ đến bà con các đặc điểm nhận dạng, triệu chứng gây hại và biện pháp phòng trừ hiệu quả loài sinh vật gây hại này.

Tìm hiểu về ruồi đục lá hại dưa chuột

1. Ruồi đục lá hại dưa chuột là gì?

– Ruồi đục lá hại dưa chuột có tên khoa học là Liriomyza Sativaza Blanchard, thuộc họ Agromyzidae, bộ Diptera. Ruồi đục lá là loài côn trùng đa thực, phổ ký chủ rộng, gây hại nhiều loài cây trồng.

– Ở Việt Nam cũng đã phát hiện chục loại cây trồng thuộc họ rau thập tự, họ đậu, họ cà, họ bầu bí bị loài sâu này gây hại. Đặc biệt, thiệt hại đáng kể cho khoai tây, cà chua, cô ve, đậu đũa, dưa lê, dưa chuột, mướp, bí ngô,….

– Ruồi đục lá đục ăn mô lá làm giảm khả năng quang hợp, làm cho cây cằn vàng, cằn cỗi, lá rụng sớm đẫn đến làm giảm năng suất, chất lượng sản phẩm. Ngoài ra vết thương của lá giòi đục sẽ tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn sâm nhập phát sinh và phát triển gây hại làm rụng lá, chết cây.

– Sự gây hại của chúng rất nghiêm trọng, làm giảm hiệu quả kinh tế trong trồng nên ta phải tìm biện pháp thích hợp để phòng chống chúng. Do vậy, việc nghiên cứu về các đặc điểm của loài ruồi đục lá rất cần thiết.

2. Đặc điểm hình thái, sinh thái của ruồi đục lá hại dưa chuột

Ở nhiệt độ từ 25 – 30 độ, vòng đời của ruồi đục lá dưa chuột kéo dài khoảng 13 – 19 ngày với 4 pha sinh trưởng:

– Trứng (2 – 4 ngày): Có hình bầu dục, khi mới đẻ có màu trắng sữa, sau đó chuyển sang màu trắng đục. Trứng nằm gọn trong vết châm của ruồi trên lá. Những vết châm không có trứng thì mép không gọn và hình dạng có thể tròn, hoặc có góc cạnh. Những vết châm có trứng thì luôn có hình bầu dục và mép ngọn. Kích thước trung bình 0,22×0,13mm.

– Ấu trùng (Giòi, 10 – 13 ngày): Có ba độ tuổi. Móc miệng hình chữ Y rất linh hoạt. Từ màu trắng trong, tuổi 2 màu vàng nhạt, tuổi 3 màu vàng rơm. Giòi đục dưới biểu bì lá ăn nhu mô để lại hai lớp biểu bì, tạo thành các đường đục ngoằn ngoèo.

– Nhộng (5 – 7 ngày): Sâu non tuổi 3 đẫy sức thì đục qua lỗ qua bề mặt lá ở phía cuối đường đục rồi chui ra ngoài để hóa nhộng. Nhộng hình bầu dục, có 10 đốt. Kích thước trung bình 1,8×0,8mm.

– Ruồi trưởng thành (1 – 3 ngày):

Sự hóa trưởng thành rộ của ruồi đục lá xuất hiện vào buổi sáng, con đực thường hóa trưởng thành trước con cái. Ruồi trưởng thành có kích thước nhỏ, ruồi cái trưởng thành có thân hình và cánh dài hơn ruồi đực.

Đầu được bao phủ bởi một lớp lông màu đen bóng. Râu đầu dạng lông cứng, đốt cuối thon nhỏ dần. Mắt kép to màu nâu đỏ, ba mắt đơn nằm ở các khu trán – chân – môi. Miệng kiểu liếm hút có hàm dưới to, bàn chân có 5 đốt, bụng 6 đốt giữa các đốt vệt màu vàng. Bụng con đực thường nhỏ hơn con cái có máng đẻ trứng dài và nhọn. Bộ phận sinh dục của con đực tù, ngắn và nhỏ.

3. Đặc điểm gây hại của ruồi đục lá trên dưa chuột

– Ruồi đục lá gây hại dưa chuột quanh năm, từ khi cây con đến lúc thu hoạch, tỷ lệ lá bị hại tăng dần và đạt 90 – 100% vào giai đoạn cuối. Tháng 12, 1, 2, 6 và 7 tỷ lệ hại thấp hơn các tháng khác (do nhiệt độ thấp vào mùa đông và quá cao vào mùa hè so với nhu cầu sinh thái loài này).

– Ruồi đục lá gây hại cho cây dưa leo bằng cách đục ăn mô lá, để lại hai lớp vỏ lá. Trên vỏ lá có những đường đục uốn khúc do giòi đi qua. Trong đường đục có phân giòi màu xanh hoặc màu nâu đen. Lá già và bánh tẻ là nơi giòi ăn nhiều hơn lá non.

– Lá bị ruồi đục lá ăn thường héo khô, , làm giảm khả năng quang hợp, khiến cây cằn vàng, cằn cỗi, và lá rụng sớm. Điều này dẫn đến việc giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.

– Ngoài ra, vết thương của lá do ruồi đục sẽ tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn sâm nhập phát sinh và phát triển, gây hại làm rụng lá, chết cây.