Sâu xám hại ngô là một trong 5 loại sâu bệnh gây hại phổ biến trên cây ngô. Sâu xám ăn lá, đục thân ngô, cắn đứt thân cây ngô non gây thiệt hại về năng suất. Bài viết này Việt Thắng sẽ thông tin đến bà con cách nhận biết sâu xám hại ngô và các biện pháp phòng trừ loại côn trùng miệng nhai này.
Tìm hiểu về sâu xám hại ngô
1. Sâu xám hại ngô là gì?
Sâu xám hại ngô có tên khoa học là Agrotis ypsilon, thuộc họ Ngài đêm (Noctuidae), bộ Cánh vảy (Lepidotera).
Vốn là loài sâu đa thực, sâu xám không chỉ gây hại trên cây ngô mà còn hại rất nhiều loại cây trồng khác như đậu đỗ, cải xanh, cải bắp, cà rốt, cà tím, khoai lang, dưa, bầu, bí…
2. Đặc điểm hình thái của sâu xám hại ngô
– Vòng đời trung bình 50 – 60 ngày, trong đó:
+ Trứng 4-11 ngày
+ Sâu non 22-34 ngày
+ Nhộng 9-13 ngày
+ Bướm đẻ trứng sau 2-4 ngày
– Trưởng thành là loài bướm có thân dài 20-25mm. Cánh trước có màu xám đen, gần phía góc mép ngoài có 3 vệt đen nhỏ hình tam giác. Cánh sau màu trắng, mép ngoài màu nâu xám nhạt. Cơ thể có nhiều lông màu xám.
– Trứng có hình cầu hơi dẹt, có sọc nổi, đường kính khoảng 0.5mm, lúc đầu có màu nhạt (trắng sữa) sau chuyển sang hồng nhạt, màu đen đến nâu.
– Nhộng có màu nâu cánh gián, cuối bụng có một đôi gai ngắn.
– Sâu non màu xám đen nâu hoặc màu nâu xám, dọc theo hai bên thân có một dãy đen mờ, đầu đen (hoặc nâu sẫm). Trên mỗi đốt thân phía trên có 4 u lông nhỏ, phía dưới có 4 u lông lớn. Đốt cuối cùng ở mảnh lưng có 2 vệt màu nâu đậm.
3. Đặc điểm gây hại của sâu xám trên cây ngô
– Bướm hoạt động giao phối và đẻ trứng ban đêm, thích mùi chua ngọt. Đẻ trứng rời rạc thành từng quả trên mặt đất, một bướm cái có thể đẻ khoảng 800 – 1000 trứng.
– Sâu tuổi 2 ban ngày ẩn nấp dưới mặt đất ngay dưới gốc cây, hoặc mặt dưới của lá. Ban đêm chui lên ăn lá non hoặc gặm xung quanh thân cây non.
– Sâu từ tuổi 3 – 4 trở đi phá hại mạnh, cắn đứt ngang thân cây (làm cây bị khuyết hoặc bị cắn đứt) kéo xuống đất. Mỗi đêm, một con sâu có thể cắn đứt 3 – 4 cây non.
– Đối với một số màu trưởng thành có thân đã cứng (cây ngô có 7 – 8 lá) sâu thường đục vào thân gần sát gốc ăn phần non mềm ở giữa làm thân cây ngô bị héo và chết.
– Ruộng hoa màu bị sâu xám gây hại trông mất khoảng lỗ chỗ, mật độ cây giảm, thiệt hại về năng suất.
– Sâu xám hại ngô thường xuất hiện vào giai đoạn cây con và gây hại trầm trọng nhất ở những vùng đất nhẹ, đất cát nơi sâu non có thể vùi mình dễ dàng.
– Sâu non có tính giả chết, khi bị đụng vào chúng cuộn lại, lăn ra giả chết. Sâu đẫy sức hoá nhộng trong đất. Chúng phát sinh ở thời tiết lạnh, ẩm độ cao.
– Ở các tỉnh phía Bắc sâu xám hại nặng trên hoa màu (đặc biệt là cây ngô) trồng trong vụ đông xuân và vụ xuân. Hoa màu đông xuân gieo sớm đầu tháng 10 đến giữa tháng 10 bị hại nhẹ hơn so với gieo vào cuối tháng 10 đến giữa tháng 11.
Biện pháp phòng trừ sâu xám hại ngô
1. Biện pháp canh tác phòng trừ sâu xám trên ruộng ngô
– Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại trên ruộng và quanh bờ để hạn chế nguồn ký chủ phụ của sâu.
– Cày ải phơi đất 2 tuần trước khi trồng để diệt trứng và nhộng hoặc cho nước ngập vào ruộng, ngâm khoảng 1 ngày đêm sau đó tháo cạn, để ráo ruộng trước khi gieo trồng.
– Luân canh cây trồng: Sau vài vụ trồng ngô, rau, đậu… thì luân canh 1 vụ lúa hoặc các loại rau ưa nước như rau muống, rau cần… để diệt nhộng đang sống trong đất và cắt đứt nguồn thức ăn phù hợp cho sâu.
– Đối với những ruộng nhỏ, khi mật độ sâu thấp có thể bắt sâu bằng tay vào buổi sáng sớm hay chiều tối bằng cách bới đất quanh gốc cây bị sâu cắn để bắt sâu.
2. Biện pháp sinh học diệt trừ sâu xám trên ngô
Bà con có thể dùng bẫy bả chua ngọt để bẫy bướm.
Cách làm bẫy bả chua ngọt như sau:
– Trộn hỗn hợp gồm 4 phần đường + 4 phần dấm + 1 phần rượu + 1 phần nước.
– Cho vào trong bình đậy kín sau 3 – 4 ngày thì thêm vào 1% thuốc trừ sâu sinh học Tasieu 1.9EC.
– Quấn giẻ hay bùi nhùi rơm rạ vào đầu gậy nhúng vào bả cắm trên bờ ruộng.
– Bướm trưởng thành sẽ bay vào ăn bả chua ngọt và bị chết.
– Cứ 2 – 3 ngày nhúng bả lại 1 lần.
3. Biện pháp hóa học
– Xử lý đất trước khi gieo trồng bằng một số loại thuốc trừ sâu dạng hạt
– Khi mật độ sâu cao, có thể dùng các loại thuốc: Tasieu 1.9EC, Reasgant 3.6EC.
– Phun vào chiều tối, nên cho thêm 10ml chất bám dính hoặc 20-30ml dầu khoáng vào mỗi bình 8-12lít để tăng khả năng bám thuốc vào cơ thể sâu, sâu chết nhanh, nhiều hơn.
