Hoạt chất Permethrin – Cách thức hoạt động và ứng dụng

Permethrin là một hoạt chất phổ biến được ứng dụng làm dược phẩm và thuốc diệt côn trùng, thường gặp nhất là thuốc diệt muỗi. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hoạt chất permethrin bao gồm cách thức hoạt động và công dụng của nó.

Tìm hiểu về hoạt chất Permethrin

1. Nguồn gốc của hoạt chất Permethrin

Hoạt chất permethrin là một hoạt chất tổng hợp thuộc nhóm Pyrethroid, chiết xuất tự nhiên từ một số loài thực vật họ cúc. Permethrin có thể ở dạng lỏng, dạng bột, bụi, dung dịch khí dung, thuốc xịt, có màu nâu nhạt và tương đối không tan trong nước.

Permethrin là thành phần chính trong nhiều loại thuốc kiểm soát côn trùng và sâu hại, đặc biệt là các loại thuốc diệt muỗi y tế công cộng. Hoạt chất này được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liệt kê vào nhóm chất thiết yếu trong kiểm soát côn trùng, tức là nhóm các loại thuốc hiệu quả và an toàn cần thiết. Hiện tại có hơn 1400 sản phẩm đăng ký có chứa hoạt chất Permethrin. Trong đó bao gồm một số sản phẩm thuốc điều trị bệnh ghẻ và chấy trên người.

2. Cơ chế tác động của hoạt chất Permethrin

Permethrin hoạt động như một chất độc thần kinh bằng cách khử cực màng tế bào thần kinh của côn trùng. Thuốc phá vỡ dòng kênh natri, qua đó điều chỉnh sự tái cực của màng tế bào. Sự tái phân cực chậm dẫn đến tê liệt các dây thần kinh, gây co thắt cơ và dẫn đến tử vong.

3. Công dụng của Permethrin

3.1. Sản xuất thuốc trừ sâu trong nông nghiệp

Thuốc trừ sâu hoạt chất permethrin trừ hiệu quả bọ xít, sâu ăn lá, sâu cuốn lá lúa, sâu đục bông, đục trái trên đậu, rầy mềm,…

Thuốc có tác dụng hạ gục côn trùng nhanh và dễ phân hủy dưới ánh nắng mặt trời. Trong nông nghiệp, permethrin được sử dụng nhiều trong trồng cây bông, cây lúa mì, ngô và cỏ linh lăng. Permethrin diệt hầu như tất cả các loài côn trùng, nó có thể gây hại đối với các loài côn trùng có lợi như ong mật và sinh vật sống dưới nước. Vì vậy cho đến nay, ứng dụng của permethrin vẫn còn nhiều tranh cãi vì tính diệt côn trùng vô tội vạ của nó.

3.2. Sản xuất dược phẩm chăm sóc sức khỏe

Permethrin được thoa trên người để tiêu diệt côn trùng gây bệnh ghẻ như chấy và ve bét; liều pha thông thường là 5% permethrin đối với ve bét, và liều điều trị pha sẵn đối với chấy/rận thường là dung dịch permethrin 1%. Tuy nhiên, theo Dược điển Anh cho rằng permethrin có hiệu lực diệt chấy thấp.

Permethrin được sử dụng ở các vùng khí hậu nhiệt đới để phòng ngừa các bệnh do muỗi gây ra như sốt xuất huyết và sốt rét. Permethrin có thể được dùng để tẩm màn chống muỗi, việc tẩm màn làm tăng hiệu lực của màn bằng cách giết côn trùng ký sinh trước khi chúng có thể tìm các khe hở hay các lỗ trên màng để chui vào. Binh sĩ làm nhiệm vụ trong các vùng sốt rét lưu hành có thể mặc quân phục được tẩm với permethrin. Hoạt chất này có thể lưu tồn trên quần áo và duy trì hiệu quả qua vài lần giặt.

Permethrin cũng được dùng trong công nghiệp và dân dụng để kiểm soát côn trùng gây hại như kiến và mối.

4. Mức độ độc hại của hoạt chất permethrin

4.1. Với người

Ở các cấp độ được sử dụng trong kiểm soát muỗi, dự kiến sẽ không gây hại cho sức khỏe con người.

Ở mức cao hơn nhiều so với mức được sử dụng để kiểm soát muỗi, permethrin có thể gây đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa, thở gấp hoặc khó thở. Liều rất cao có thể dẫn đến mất ý thức.

Permethrin có thể làm cho da và mắt đỏ lên, ngứa hoặc châm chích. Tuy nhiên, một lượng nhỏ được sử dụng để phun không có khả năng gây kích ứng.

Người làm việc với hóa chất này có thể được giám sát bằng cách đo hàm lượng các chất chuyển hóa trong nước tiểu, trong trường hợp quá liều thì có thể đo hàm lượng của permethrin trong huyết thanh hay huyết tương.

4.2. Với vật nuôi

Hoạt chất permethrin độc đối với mèo. Nhiều con mèo đã chết sau khi dùng phương pháp giết rận ký sinh như trên chó hoặc tiếp xúc với chó vừa được điều trị với permethrin.

4.3. Với các loại động vật khác

Permethrin có thể gây độc cho cá, nếu muốn giảm sự tiếp xúc, bạn có thể phủ bạt lên ao cá của mình trước khi phun thuốc.

Permethrin cũng độc với ong. Vì vậy khi phun thuốc nên phun vào sáng sớm hoặc chiều tối khi ong không ra ngoài tìm kiếm thức ăn nhằm giảm cơ hội tiếp cận.

5. Thuốc trừ sâu hoạt chất permethrin

Hiện hoạt chất permethrin đã được Công ty TNHH Việt Thắng sản xuất và đăng ký sử dụng với tên gọi Thuốc trừ sâu Crymerin 50EC. Thuốc phòng trừ hiệu quả côn trùng miệng nhai và chích hút trên các loại cây trồng:

– Trên hoa huệ, hoa hồng: bọ phấn trắng, sâu đục hoa, các loại chích hút,…

– Trên cây lấy củ: sâu đất, sung đất, sâu đục dây và ăn lá khoai lang

– Trên rau màu: Sâu đục bẹ, sâu tơ, sâu khoang, sâu xanh

– Trên lúa: sâu cuốn lá, sâu đục thân

– Trên cây ăn trái: trừ nhện đỏ, sâu đo, bọ xít, rầy rệp